INTERNATIONAL JOURNAL OF ECONOMIC AND ADMINISTRATIVE ACADEMIC RESEARCH (E-ISSN: 2757-959X)

7. THE TIME-VARYING BETA RISK OF MINING AND QUARRYING SECTOR WITH UNIVARIATE GARCH-TYPE MODELS: THE CASE OF TURKEY

Merve PAKER — 2024-03-01

Fast changes in financial markets caused by globalization and floating exchange rate policies increase the dependency and uncertainty between markets, causing volatility which is a statistical measure of the change in the price of financial assets, to display a dynamic structure. This dynamic structure emerges as the reason for the increasing interaction and integration of international developing economies and countries with each other and the strengthening of economic relations. In this case, financial markets become more sensitive to developments and changes, making it difficult for investors to make financial decisions. This situation causes researchers and investors to focus on the concept of risk and volatility models. For this reason, in this study was conducted for the systematic risk or beta risk, which is the risk that the investors who create the risk cannot avoid, for the first time BIST National All index (BIST) and all companies belonging to mining and quarrying are used the daily frequency data on the date of last ten years which 18.11.2011-18.11.2021. For the time-varying beta risk parameters, the Conditional Capital Asset Pricing Model (C-CAPM) is used. Time-varying Linear Market Model (Tv-LMM) is a data production model consistent with C-CAPM is modeled with GARCH, EGARCH, FIGARCH and APARCH that are univariate GARCH type models. According to the findings, to the Bayesian information criterion (BIC), the Akaike’s information criterion (AIC), and the Hannan-Quinn information criterion (HQC) model benchmarking criteria, it was concluded that the GARCH-type model that best models time-varying beta risk differs according to companies. For this reason, the GARCH-type models used are not superior to each other. In addition, it has been concluded that the mining and quarrying companies have the same relationship with the market, there is a leverage effect in all companies on this period and IPEKE is the riskiest investment in this portfolio.

1. BİREYSEL YATIRIMCILARIN YATIRIM TERCİHLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ İLE BELİRLENMESİ

Emre ARSLAN — 2024-03-01

Bireysel yatırımcıların, yatırım yaparken pek çok faktörden etkilendiği bilinmektedir. Bu faktörler bazen bireysel yatırımcının kişisel özellikleri ve yatırımcı karakteri ile ilgili olurken bazen de ülke ve dünyanın içerisinde bulunduğu gelişmelerle ilgili olabilmektedir. Bu araştırmada, bireysel yatırımcıların yatırım tercihlerini belirlerken etkilendikleri faktörleri tespit etmek ve bu faktörlerin önem sırasını belirlemek amaçlanmıştır. Ayrıca, bireysel yatırımcıların yatırım araçlarını tercih ederken hangi kriterlere dikkat ettiklerini belirlemek de araştırmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi kullanılarak bireysel yatırımcıların yatırım tercihlerini etkileyen faktörlerin ve yatırım alternatiflerinin belirlenebileceği bir model oluşturulmuştur. Model oluşturulurken ilk olarak, literatürden ve uzman görüşlerinden yararlanılarak yatırım aracı tercihleri için gereken kriterler belirlenmiştir. Ardından, yatırım kararı sürecinde; bireysel yatırımcıların yatırım aracı tercihlerini etkileyen faktörlerin, yatırım alternatiflerinin seçim kriterlerinin ve yatırım araçlarının önem dereceleri, Saaty'nin 1-9 önem skalasına göre ikili karşılaştırma matrislerini içeren bir anket formu oluşturulmuştur. Oluşturulan anket formu finansal yatırımlarda uzmanlaşmış olan 13 bireysel finans yatırımcısına uygulanmıştır. Elde edilen veriler Expert Choice 11.5 paket programıyla analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, bireysel yatırımcılar için yatırım araçlarının alternatiflerini belirlemede en önemli kriterin yatırımcının “kişisel durumu” olduğu tespit edilmiştir. Bu kriteri sırasıyla ekonominin genel durumu, yatırım araçlarının özellikleri, global şartlar, ülke şartları ve aracı kuruluşların özellikleri kriterleri izlemiştir. Belirlenen kriterlerin ağırlıklarına bağlı olarak, bireysel yatırımcılar tarafından en çok tercih edilen yatırım aracının ise döviz olduğu belirlenmiştir. Dövizden sonra en çok tercih edilen yatırım araçları ise sırasıyla gayrimenkul, altın, kripto para, hisse senedi ve banka mevduatı olarak tespit edilmiştir.

2. SINGLE-STOCK FUTURES AND THE SPOT VOLATILITY: AN EVENT STUDY IN BORSA ISTANBUL

Sefa TAKMAZ — 2024-03-01

This study investigates the impact of the introduction of Single-Stock Futures (SSFs) on stock volatility and trading volume in Türkiye's Borsa Istanbul. Utilizing an event study methodology with the Exponential Generalized Autoregressive Conditional Heteroskedasticity (EGARCH) model, it examines 43 stocks listed on Borsa Istanbul with corresponding futures contracts on the VIOP exchange. The results show that introducing SSFs correlates with increased market volatility and trading activity, challenging the traditional market stability theory associated with derivatives. This study contributes significantly to the literature on financial derivatives in emerging markets, highlighting the dynamics and implications of SSFs on underlying stock behavior, and provides insights for investors, fund managers, and policymakers in assessing the impact of derivative trading on market dynamics.

3 EVALUATION OF SCHOOL PREFERENCE CRITERIA OF ADMINISTRATORS WITH GRAY DEMATEL METHOD

Gülay DEMİR — 2024-03-01

Administrative Managers should determine the schools they will choose in the most appropriate way according to their criteria. Because school choice directly affects their social, working lives and careers. For this reason, it is aimed to guide administrators while determining the criteria for school selection. The purpose of this study; To determine the priority order of administrator candidates in school selection criteria and to give weight to the criteria. In the study, the criteria affecting the school preferences of administrators were determined by taking expert opinions. In this context, transportation facilities, physical equipment, academic and social success of the school, school climate and culture (organizational climate), cash income of the school (school budget), workload at the school, parent profile, number of students and teachers were considered as criteria. The subjective weights of these criteria were calculated with the Gray DEMATEL method, again by taking expert opinions. According to the results obtained, it was seen that the three most important criteria affecting the school preferences of the administrators were the school budget, the workload at the school, and the academic and social success of the school.

4. MALİ TABLO OKURYAZARLIĞI VE BU OKURYAZARLIK KAPSAMINDA ORAN ANALİZLERİNİN İNCELENMESİ

Sefa ONUT — 2024-03-01

Muhasebe bilgi sistemin bir çıktısı olan mali tablolar, işletmelerin finansal durumları ve performansları hakkında ayrıntılı bilgiler içermektedir. Bu tablolar, işletmelerin varlıkları-kaynakları, gelir-giderleri ve nakit akışları vb. hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Bu tablolar, kişi ve kurumların işletmeyle ilgili ekonomik kararlar alırken faydalanabileceği en önemli nicel kaynaklardan biridir. Bu yüzden mali tablolarda yer alan verilerin anlaşılabilir, ihtiyaca uygun, güvenilir ve karşılaştırılabilir olması çok önemlidir. Ancak mali tablolar bu niteliklere sahip olsa bile hemen hemen tamamen rakamlardan oluşan bu bilgileri anlamak/okuyabilmek kolay değildir. İşte mali tablo okuryazarlığı, bu sorunun çözümünde anahtar rol oynamaktadır. Dolayısıyla işletmeyle ilgili olarak alınan kararların isabet derecesinin mali tablo okuryazarlık düzeyi ile paralellik gösterdiğini söylemek mümkündür. Özetle mali tablo okuryazarlığı, bilgi kullanıcılarının mali tabloları anlama, yorumlama ve ihtiyaca uygun olarak kullanma yeteneği olarak ifade edilebilir. Her ne kadar çoğu zaman finansal okuryazarlık kavramı ile karıştırılsa da mali tablo okuryazarlığı, finansal okuryazarlığa göre daha teknik ve detaylı bilgiyi gerektirmektedir. Bu sebeple mali tablo okuryazarlığı finansal okuryazarlığı da kapsayan bir nitelik taşımaktadır. Bu çalışmada, öncelikle mali tablo okuryazarlığının önemine ve gerekliliğine değinilmiştir. Ardından bu okuryazarlığı elde etme yollarından biri olan finansal analiz tekniklerinden oran/rasyo analizleri üzerinde durulmuştur. Finansal analizde sıklıkla kullanılan oranlar, alt başlıklar halinde ve özetlenmiş olarak tablolara aktarılmıştır. Böyle yapmakla mali tablo okuryazarının, oran analiziyle ilgili bilgilere hızlı ve kolay bir şekilde ulaşması amaçlanmıştır.

5. DEMOKRASİ VE İSLAMİ ENDEKS VERİLERİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Hüseyin AVCI — 2024-03-01

Demokrasi günümüzde en yaygın kullanılan yönetim biçimlerinin başında gelmektedir. Bununla birlikte demokrasi çeşitli yönleriyle tartışılmaya devam etmektedir. Demokrasinin İslam’a uygun yönetim biçimi olup olmadığı, bir başka ifadeyle İslam’ın demokrasiye uygun olup olmadığı da tartışılmaktadır. Bu çalışma demokrasi endeksi en yüksek 10 ülke ile İslami endeksler üzerinden Türk Devletleri Teşkilatı üyesi ülkeleri (Tayvan ve Kırgızistan hariç, zira İslami endeks verilerinde bu ülkelere ait bilgiler bulunmamaktadır.) karşılaştırmayı ve analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden CRITIC yöntemi kullanılarak kriterler ağırlıklandırılmış olup, alternatiflerin sıralanmasında ise EDAS ve ARAS yönteminden yararlanılmıştır. Makalede demokrasi endeksleri en yüksek puana sahip ilk 10 ülke ile Türk Devletleri Teşkilatına (TDT) üye ve gözlemci ülkelerin İslami endeksleri karşılaştırılarak TDT ülkeleri gelişmiş, demokratik ülkelerle karşılaştırılmış ve analiz edilmiştir. Böylece TDT ülkelerinde gelişmesi gereken ve iş birliği alanlarına işaret etmek amaçlanmıştır. Ayrıca iki farklı alandaki endeks verilerinin mukayesesi ile ülkelerin sosyal, siyasi ve ekonomik yapılarının anlaşılmasına, analizinin yapılmasına yardımcı olması amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçların İslami ve demokrasi endeks verileri ışığında literatüre katkı sağlaması beklenmektedir. Küresel İnovasyon Endeksi, İnsani Gelişme Endeksi ve Kişi Başına Gayrisafi Yurt İçi Hasıla Endeksi değerlerinin İslamilik Göstergesi Genel ve Ekonomi Endeksi üzerinde anlamlı ve pozitif yönlü etkisi olduğu tespit edilmiştir. Kullanılan model nedeniyle bazı ülkelerin sıralamadaki yerlerinin değiştiği görülmüştür.

6. POPÜLİZM KAVRAMININ ELEŞTİREL ANALİZİ

Ceren YILDIRIM — 2024-03-01

Popülizm oldukça kapsamlı bir kavram olması nedeniyle üzerinde mutabık kalınan ortak bir tanımına henüz ulaşılamamıştır. Bununla birlikte popülizm üzerine yapılan ampirik araştırmalar, farklı yaklaşımları ve işlevsel tanımları sunmakta, popülizme içkin olmayan olguları onun varlık şartı olarak ortaya koymakta ve bu durum kavramı tanımlama zorluğunu sürekli hale getirmektedir. Popülizm, politik hareketlerde yaygın bir pratiktir ve geniş çaplı anlamıyla halkın çıkarlarına ve taleplerine bir içeriğe sahiptir. Bu kavram, liderlerin ve partilerin, halkın duygusal tepkilerini uyandırmaya yönelik söylemler ve retorikler kullanmasına gönderme yapsa da bu eksik bir kavrayıştır. Çeşitli ülkelerde farklı biçimlerde ortaya çıkan popülizm, politik alanda değişik türden çatışmalara neden olmaktadır. Bu nedenlerle popülizm kavramının analizi, toplumsal ve politik değişimleri anlamak ve doğru bir değerlendirmeye tabii tutmak için önemli bir adımdır. Ancak, bu karmaşık ve çok yönlü kavramın anlaşılması için daha fazla ampirik araştırmaya ve disiplinler arası bir yaklaşıma ihtiyaç olduğu gerçeği de ortadadır.

Bu çalışmada, popülizm kavramının eleştirel bir analizine odaklanılacaktır. Tartışmalı doğasına ve ilgili literatürün yaklaşımına yoğunlaşılarak, sosyo-politik teori perspektifinden popülizm olgusunun tipolojik-minimalist bir tanımı ya da tözü sunulmaya çalışılacaktır. Popülizmin tözünün açığa çıkarılmasının amacı, popülizm kategorisinin eleştirel bir şekilde yeniden yapılandırılması gerekliliğinden kaynaklanmaktadır. Popülizmin bu teorik açıklaması ve ulaşılan salt tözü ile popülizm kavramının güncel politik retoriğin sığ ve yoksullaştırıcı bağlamından kurtarılmasına dair bir imkân aralanacaktır.